Esadaş Turizm Hakan ŞENPOLAT: Çiftçi gibi çalışmaya başladık; yazın çalışıyor, kışın dağıtıyoruz

Haber Ulaşım: Ülkemiz ve kara yolu yolcu taşımacılığı sektörü adına zor günleri zor yılları ardımızda bıraktıktan sonra yaraları sarmaya başladığımız günler içerisine girdiğimizi gözlemliyoruz. Sizce, 2017 sektörümüz ve Esadaş adına nasıl bir yıl oldu?

Hakan Şenpolat: 2017 geçirdiğimiz diğer yıllar gibi eski yılları arattırıyor. Fakat bu bizim baba mesleğimiz olduğu için yalnızca otobüsçülük kısmında yer almıyoruz. Tesislerimiz, konaklama tesislerimiz de bulunduğu için hepsini bir arada değerlendirip ortalama bir neticeye ulaşıyoruz. Otobüsçülük adına tablo ağır gözüküyor; mazot şu an 5,20 TL mertebelerinde örneğin. Araçlarımızı Euro 6 normlu araçlara çevirerek bu açıdan bir menfaat gördük.

Sezon olarak yolcu potansiyelinden memnunuz. 2017’yi ortalama %80 doluluk oranıyla kapattık. Biz bu oranı başarılı olarak yorumluyoruz. Ancak her ne kadar doluluk oranımızdan memnun olsak da yakıt başta olmak üzere giderlerimizin artışı karşısında gün sonunda umduğumuz kazanca erişemiyoruz.

Haber Ulaşım:  2018’in ilk iki ayını ardımızda bıraktık. 2018 Esadaş için nasıl başladı? Sektörümüz ve firmanız için 2018 beklentileriniz nelerdir?

Hakan Şenpolat: Ticaret anlayışımız gereği her seneye bir umutla başlıyoruz ki umudunuz olmazsa zaten bu işi yapamazsınız. Bizler artık çiftçi gibi çalışmaya başladık; yazın çalışıyor, kışın dağıtıyoruz. Yeni yıl malumunuz kış sezonuyla başladığı için ufak tefek sıkıntılarla karşıladı bizleri. Henüz rutin hayatımızı etkileyecek bir sorunla karşılaşmadığımızı ifade edebilirim. Umuyorum ki umulmadık kötü durumlarla karşılaşmadan tüm sektörümüz ve Esadaş adına hayırlı ve bereketli bir yıl geçiririz.

Bu yıl planlarımızda araç yatırımı da bulunmaktadır. Biz araçlarını genellikle 36 ile 40 ay arasında yenileyen bir firmayız. Bu hadde ulaşan araçlarımızı yüksek adetlere ulaşmasa da yenilemeyi planlıyoruz.

Haber Ulaşım: Esadaş yıllardan beri Türkiye’de otobüsçülük sektörünün mihenk taşlarından birisi. Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikleri sektör sorunlarını çözmek adına yeterli buluyor musunuz?  1 Mart’ta Ankara’da gerçekleşen, İçişleri Bakanımız Sayın Süleyman Soylu’nun iradeleriyle gerçekleşen toplantı hakkında görüşleriniz neler, trafikteki olumsuzluklar adına hükümetin bu ilgisi sizce nasıl değerlendirilmeli?

Hakan Şenpolat: İlk yorumum, sorunları tam manasıyla çözmek için yeterli olmadığı yönünde. İlerisi için yapılan görüşmeler inşallah faydalı olacak ve sektör sorunlarını gerçekten sonlandıracak bir mevzuat uygulamaya konacaktır.

Gerçekleştirilen toplantıyı çok olumlu buluyoruz. İş yaptığımız sektör gerçekten ciddi miktarlarla yatırım gerektiren bir sektör. Bir aracın ortalama 1 milyon TL ve en küçük firmamızda dahi ortalama on otobüs olduğunu düşünürsek harcanan meblağların boyutu ortaya çıkacaktır. Böyle büyük bir sektörün, bu büyük yatırımların ve tabii hepsinden önemlisi insan hayatının devletimizce dikkate alınıyor olduğunu görmek, bu konuda emek sarf edildiğine şahit olmak bizleri ziyadesiyle sevindiriyor.

Haber Ulaşım: Karayolu yolcu taşımacılığı sektörü; artan yakıt masrafları, otoyol, köprü ve otogar ücretleri gibi giderlerin büyük artış gösterdiğinden yakınmakta. Otobüsçülüğün bu giderlerin yanında diğer taşıma modlarıyla rekabete girmeyip kısa mesafe taşımacılığına yönelmeye başladığı da artık iyiden iyiye kendini hissettirir oldu. Esadaş bu noktada, Erzurum – İstanbul seferinde Erzurum-Mersin seferine göre ne oranda kazanç sağlıyor?

Hakan Şenpolat: Kârlılık dönemsel olarak değişim gösteriyor. Ancak kısa-uzun mesafe olarak bir ayrım yapmak bizim firma olarak anlayışımızla uyuşmuyor. Biz memlekete hizmet veriyoruz. Erzurum kalkışlı olduktan sonra bizim için seferin ayrımı kalmıyor. Yöresel bir firma olmamız hasebiyle de kısa hatlardan ziyade yine Erzurum’u merkez alan uzun rotalarda çalışmaya devam edeceğiz. Sorunuzdaki iki rotayı kıyas edecek olursam elbette İstanbul denince işin içine daha fazla otogar ücreti, otoyol ücretleri ve Üçüncü Köprü ücreti giriyor. Kağıt üzerinde Mersin’e kalkan otobüse göre daha fazla gider gözüküyor. Fakat Mersin’e Erzurum’dan günde İstanbul’a gönderdiğimiz kadar –günde 8-9  hatta 10- araç gönderemiyoruz.

Haber Ulaşım: Esadaş, Doğu Anadolu Bölgemizden uzun ve riskli rotalarla Türkiye’nin dört bir yanına hizmet veren bir firmamız. Üstlendiğiniz riskler karşısında sigorta şirketlerine ödediğiniz primleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Otobüsçü için sigorta şirketleri bir yardımcı sektör mü yoksa birer külfetten mi ibaretler?

Hakan Şenpolat: Sigorta şirketleri bizim yardımcı sektörümüz olarak faaliyet göstermekteler. Yaptığımız işin büyük riskler taşıdığı aşikar. En azından bu risklere karşı biz kendimizi garanti altında hissediyoruz. Sigorta giderini aradan çıkartmak istersek çok büyük maliyetlerin altına girmiş oluruz ve Allah göstermesin, bu işi yapamaz hale geliriz.

Haber Ulaşım: Sektör mensuplarınca dile getirilen bir başka konu da personellerin mesleki yeterlilik manasında yeteriz oluşu. Sizce sektörümüz çalışanları mesleki yeterlilik konusunda ne durumdalar? Esadaş personel eğitimlerine ne kadar önem vermektedir?

Hakan Şenpolat: Bizim için personel eğitimi ilk önceliktir. Biliyorsunuz artık bu işin okulu da var, eskiden bahane ederdik ‘bu işin okulu yok’ derdik. Yeni nesilde şöyle bir sıkıntıyla karşı karşıyayız; yeni bir şeyler yapmaya hevesimiz kalmadı, millet olarak böyle bir yola girdik. Eğitimli personel çalıştırmak gerçekten önemli bir husustur. Biz bunu ‘çekirdekten yetişmek’ olarak tabir ettiğimiz muavinlikten yetiştirmek olarak gerçekleştiriyoruz. Bu şekilde mesleği öğrenen personelimizi de üniversiteden yardım alarak halkla ilişkiler, insani ilişkiler gibi eğitimlere tabi tutuyoruz. Eğitimli bireyi şoför yapmaktansa, şoförü eğitime tabi tutmak bizce daha sağlıklı neticeler verdi.

Haber Ulaşım: Malum olduğu üzere ülkemizde otobüs yolcusunun en büyük önceliği artık ‘2+1 koltuk dizilimli’ otobüslerle seyahat etmek. Esadaş gibi uzun rotalarda çalışan bir firma için 2+1 otobüslerle sefer yapmak ne nispette kârlı oluyor?

Hakan Şenpolat: 2+1 dizilimli otobüs dediğimiz zaman araçtan 6 ile 10 koltuğu kaldırmış oluyorsunuz. Bir koltuğun hesabını yaptığımız günler içerisindeyken ister istemez kapasitedeki bu eksiklik bizleri etkiliyor. Yolcumuz talep ettiği için biz Setra marka araçlarla 2+1 seferler için ayrı bir tur ayarladık. Dileyen yolcumuz böylece 2+1 koltuklu otobüslerle seyahat edebiliyor, üstelik sezon harici herhangi bir fiyat farkı da talep etmiyoruz. Esadaş olarak elimizden geldiğince 2+2 dizilimli araçlarımızla sefer düzenlemeye de devam ediyoruz ki bu külfeti taşıyabilelim.

Haber Ulaşım: Özellikle yakın dönemde sektörümüz birlik olamamanın sıkıntılarını iyiden iyiye hisseder oldu. Birlik sağlanamayınca ücretsiz servis maliyetleri gibi ortak kararlarla aşılabilecek maliyetler dahi aşılamaz bir hâl aldı. Sizce artık birlik olma zamanı mıdır? Mevcut sektör kuruluşları bu birleşmeye ev sahipliği yapabilecek yetkinlikte midir?  

Hakan Şenpolat: Her sektörde olduğu gibi otobüsçülük sektöründe de birlik sağlamak son derece önemli ve faydaları olacak bir durumdur. Salt giderleri düşürmek olarak değil, ortak akılla hareket ederek doğru yolu bulmak noktasında da birlik olmak şarttır. Ancak bizim camiamızda kronik bir sorun vardır: yolcu alamayan firma fiyat düşürür. Bu da sonu olmayan bir yola, rekabete girmek demektir. Rekabet fiyatta olduğu müddetçe işimiz kötüye gidecektir. Hazıra dağ dayanmaz.

Birlik olup beraber karar alıp doğru rakamlarla doğru adımlar atmalıyız. Rakibimiz hava yolu sektörüne baktığımızda yıllardır çok güçlü iş birlikleriyle çalıştıklarını görüyoruz. Kara yolunda bizler birbirimizi kırmaya, acımasız rekabete girmeye devam edersek göreceğiz ki işletmelerimizin ömürleri umduğumuz kadar uzun olmayacak.

Mevcut sektör kuruluşlarının yeterliliklerini tartışmaktan ziyade şunu vurgulamak istiyorum; bu kuruluşlar sektörümüzde birliği sağlamak zorundadırlar. Sahipsiz bir sektör yok olmaya mahkûmdur. Umuyorum ki en kısa sürede sektör mensuplarımız durumun vahametini görecek ve daha güzel günler için aynı çatı altında birleşeceklerdir. 

Haber Ulaşım: Kurulduğunuz günden bu güne Mercedes-Benz O302 ile başlayıp Yeni Travego ve Setra ile taçlanan bir filo yönettiniz ve yönetmektesiniz. Filonuza yaptığınız yatırımlarda yıllardır marka tercihinizi değiştirmeme sebebiniz nedir?

Hakan Şenpolat: Biz Esadaş’ı hep bir marka olarak görmeyi umut ettik ve bugün kazanalım diye hiçbir adım atmadık. Babamızın da kararıdır; “önce işimize yatırım yapalım.” Marka olabilmek için de belli fedakârlıklar gerektiği aşikâr. Yolcumuz Esadaş’tan bilet aldığında biliyor ki Mercedes marka araçla yolculuk yapacak. Bu güveni, bu talebi sağlamak ve buna layık olabilmek belli bedeller gerektiriyor ve biz de bu doğrultuda yatırımlarımıza Mercedes-Benz markasıyla devam ediyoruz.

Haber Ulaşım:  O302’nin otobüsçülük ve Esadaş için manası sizce nedir?

Hakan Şenpolat: O302 bizim için çok değerli bir modeldir. Esadaş’ın kuruluşu 1983’e isabet etmektedir ve biz faaliyetlerimize havalı kapı O302’lerle başlamışızdır. İşte bu başlangıçtan ötürü O302’nin yeri bizde çok ayrıdır. Bizim bugünlere gelirken attığımız ilk adımlarımız O302 ile olmuştur, ülkemizde otobüsçülük de O302 ile ivme kazanmıştır. Böyle saygı duyduğumuz bir modeli de aslına sadık kalarak restore edip firmamız bünyesinde bulundurmayı uygun bulduk.

Haber Ulaşım: Restore ettiğiniz O302’nin yapım aşamalarını bizimle paylaşır mısınız?

Hakan Şenpolat: O302 restorasyonu konusunda uzun süredir niyetliydik. Fakat hiç bu işe uygun bir araç bulamamıştık. Bu aracı bulunca da hemen harekete geçtik ve İzmir’de Doğu-Mer’e emanet ettik. Doğan Usta başta olmak üzere tüm Doğu-Mer ekibine de teşekkür ediyorum buradan. Aracı baştan aşağı soyarak, sıfırdan şasesi, bagajı, motoru gibi akla gelebilecek tüm parçaları tek tek elden geçirildi. Çok beğendiğimiz bir netice ortaya çıktığını gördük, mutlu olduk.

Röportaj: Emirhan Vural