İZOTAŞ’ tan Basın Açıklaması!

İşletmeciliğini yapmakta olduğumuz İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali, (İZOTAŞ) şirketimiz tarafından Yap-İşlet-Devret modeli kapsamında 25 yıllık kullanım hakkıyla şirketimizce inşa edilerek hizmete 1998 yılında sunulmuştur. Yani terminalin inşaatı belediye tarafından yapılmamış, kendi öz kaynaklarımızla yapılmış. Bizi de diğer örneklerden ayıran en büyük özelliğimiz budur. 

Serbest piyasa ekonomisi şartlarına göre ve 85.000.000 USD yatırımla kurulmuş olan şirketimizin bu yatırım sermayesinin %80’ini banka kredilerinin geri ödemeleri ve alt yapı harcamalarından oluşturmaktadır. Gelirlerimizden aldığımız paradan brüt hasılatın %20’si Belediye katkı payı olarak verilmektedir bu ise nette yaklaşık %50 ‘ye tekabül etmektedir. Yine bu brüt hasılattan %18’ KDV, %22’si ile de Kurumlar Vergisi ödenmektedir. Ayrıca hizmetin devamlılığı için 230 personel şirketimizce istihdam edilmektedir. Özellikle işletme giderlerimizin (Asgari ücret artışı, elektrik zamları, su ücretleri, ısıtma-soğutma, temizlik, sarf malzeme vb.) günden güne yükselmesi ve temel gelir kalemimizi oluşturan terminal çıkış ücretlerinin giderlerimizi karşılayamaz duruma gelmesi, şirketimizi mali olarak ciddi sıkıntılara sokmuştur. Terminallerin sunduğu hizmetlerde yer alan genel giderler, belediyelerin çeşitli kurumları tarafından karşılanmakta, terminal gelirinden ücret ödenmemektedir. Oysaki özel işletmeci sunduğu tüm hizmeti ücret ödeyerek yaptığı göz ardı edilmemelidir.

Ülkemizi ve Dünya’yı 2 yıldır etkisi altına alan Covid-19 salgını nedeniyle ülkemizdeki her işletmenin olumsuz etkilendiği gibi şirketimiz de bu durumdan ekonomik olarak çok olumsuz etkilenmiştir. Pandemi zamanında tam kapanma dönemlerinde dahi şirketimizde görevli 50 silahlı güvenlik personelimiz ve teknik kısım çalışanlarımızla şirketimiz faaliyetine (kapalı olan iş yerlerinin güvenliği için) devam etmiştir. Kaldı ki pandemi döneminde şirketimiz tarafından kiracılarımızdan kira ödemelerinin bazı dönemlerinde ücret alınmamış, ortak giderlere katılım payı alınmamış ve halen alınmamaktadır. 14.05.2020 tarihinde yayımlanan Terminal Ücretleri Tebliği’ne uygun hareket edilmiş, 90 TL olan uzak mesafe terminal çıkış ücreti 34 TL’ye düşürülmüştür. Taşımacı firmalara içinde bulunulan durum nedeniyle çıkış ücretlerinde artış yapılmayarak taşımacı firmalar ve terminalimizde bulunan diğer işletmelere destekte bulunulmuştur. Ancak şirketimiz içinde bulunduğu bu durumlardan dolayı temel görevlerini yerine getiremeyecek duruma gelmiştir.

150 TL olarak uygulanmak üzere onaylatılan fiyat tarifemiz, 31.12.2021 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan tebliğ hükümlerine göre şirketimiz ücret tarifesini almış ve uygulamaya 110 TL olarak başlanmış ve temmuz ayına kadar bu fiyatla uygulanmıştır. Ancak, yukarıda belirttiğimiz durumlardan dolayı şirketimiz maliyetlerini karşılayamaz duruma gelmiş ve iki yıl boyunca sürekli zarar etmiştir.

Biz ve bizim gibi özel şirketlerin işlettiği terminallerde durum belediyelerden oldukça farklı olarak; yatırımın karşılığını almak, kâr zarar dengesini sağlamak ve asgari giderleri karşılamak oranında hizmet bedeli belirlemek zorunluluktur. Yap-İşlet-Devret modeli, işin doğası gereği yatırımcının yatırımını karşılayabileceği ve üzerine kar elde edebileceği bir modeldir. Ülkemizdeki tek Yap-İşlet-Devret modeliyle inşa edilip işletilmekte olan terminalimiz hem belediye otogarlarında hem de diğer özel şirketlerin işlettiği otogarlardan farklılık arz etmektedir. Zira Yap-İşlet-Devret mevzuatında yatırımcı, fiyat garantileriyle geçiş/giriş-çıkış, alım vb. garantilerle korunmaktadır. Ancak şirketimiz söz konusu mevzuattaki hiçbir korumaya sahip olmamakla birlikte ne belediye ne de bakanlık tarafından herhangi bir garanti uygulamasına tabi tutulmamıştır. Bu haliyle de Yap-İşlet-Devret modelinin ruhuna uygun olmayan bir durum söz konusu olmuştur.

Pandemi dönemi her ne kadar geçmiş gibi görülse de otobüs çıkış sayıları önceki dönemlere yaklaşmamıştır. Bir yıl içerisinde 100.000 civarında şehirler arası araç sefer yapmamıştır, ilçe araçlarında ise bu sayı yaklaşık 150.000 araç seviyesindedir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından İz Taşıt adında proje yapılmış, terminalimize kurulduğu günden bu yana gelen ilçe araçları belediye denetimli halk otobüsüne dönüştürülmüş, terminalimize giriş çıkış yapmadan çalışmaya başlamışlardır. Bu proje kapsamında 2 ilçe bu şekilde çalışmaya başlamış, zamanla neredeyse tüm ilçe kooperatif araçlarını kapsayacak hale gelecektir. Terminalimizin gelir kalemlerinde (kira, aidat, çıkış ücreti) önemli kayba yol açmıştır ve açmaya da devam edecektir. Bu vesileyle tüm sektör mensuplarımızın, sıkıntılardan uzak olarak iyi bir yıl geçirmesi dileğimiz ile mutlu yıllar dileriz.