Tümoyid Genel Başkanı Kadir Başboğa: Yazıhane İşletmecileri Görülmeyen Bir Mağduriyetin İçinde

MESLEK TANIMI YOK, TEMSİL YOK, DESTEK YOK
Türkiye genelinde F1–F2 belgeleriyle faaliyet gösteren binlerce yazıhane işletmecisinin uzun yıllardır çözüm bekleyen yapısal sorunları artık tahammül sınırlarını aşmış durumdadır. Yazıhane işletmecileri olarak hem yasal tanımsızlık hem de dijitalleşmeyle birlikte artan ekonomik baskılar nedeniyle ciddi bir mağduriyet yaşıyoruz.

Yazıhane işletmeciliği, ne yazık ki Türkiye’de resmi olarak tanımlanmış bir meslek statüsüne sahip değildir. Bu durum, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı başta olmak üzere SGK, vergi daireleri ve yerel yönetimlerle olan tüm ilişkilerimizde belirsizlik yaratmakta hakkımız olan desteklere ulaşmamızı engellemektedir. Yasal temsiliyetimizin olmaması, kamu kurumları nezdinde sesimizi duyurmamızı zorlaştırmaktadır.

DİJİTALLEŞME YAZIHANELERİ SİSTEM DIŞINA İTİYOR
Son yıllarda otobüs firmalarının bilet satışlarını yalnızca kendi mobil uygulamalarına ve dijital platformlara yönlendirmesi, fiziki yazıhaneleri sistem dışına itmiştir. Bizler hâlâ sahada aktif olarak yolcuya hizmet verirken verdiğimiz hizmet karşılığında komisyon alamaz hâle geldik. Bazı firmalar tarafından tamamen devre dışı bırakılıyor, sistemden siliniyoruz. Bu adaletsiz yapının sürdürülebilirliği mümkün değildir.

OTOGAR YÖNETİMLERİYLE YAŞANAN SORUNLAR İŞ YAPMAMIZI ENGELLİYOR
Otogar yönetimleriyle karşı karşıya kaldığımız yüksek kira bedelleri, tek taraflı sözleşmeler ve merkezi olmayan alanlara yönlendirme uygulamaları, iş yapma kapasitemizi doğrudan etkilemektedir. Yazıhanelerimize tanıtım ve yönlendirme hakkı verilmemesi ise ticari olarak görünmez hâle gelmemize neden olmaktadır.

KAYIT DIŞI SATIŞLAR YASAL İŞLETMECİYİ EZİYOR
Kayıt dışı bilet satışı yapan kişi ve platformların denetimsizliği, haksız rekabeti artırmakta ve belgeli işletmeler olarak bizlerin yasal sorumluluk yükünü taşınamaz boyutlara ulaştırmaktadır. Üstelik artan kira, SGK primi, personel gideri ve yazılım maliyetleriyle baş etmeye çalışırken gelirlerimiz her geçen gün daha da düşmektedir.

KAMU DESTEKLERİNDEN FAYDALANAMIYORUZ
Yasal bir meslek statümüz olmadığı için KOSGEB başta olmak üzere hiçbir kurumsal destek programından faydalanamıyoruz. Dijital dönüşüm, altyapı yatırımları, kira desteği ve personel istihdamı gibi alanlarda tamamen kendi imkânlarımızla ayakta kalmaya çalışıyoruz. Bu da bizi her geçen gün daha da kırılgan hâle getiriyor.

BİRLİK RUHU GELİŞMELİ, TEMSİL GÜCÜ ARTIRILMALI
Sektördeki en önemli eksikliklerden biri de yazıhane işletmecilerinin çoğunun hâlâ bireysel hareket ediyor olmasıdır. Ortak akıl ve kurumsal temsil ruhunu güçlendirmek zorundayız. TÜMOYİD olarak bunun için çalışıyor, meslektaşlarımızı aynı çatı altında buluşturmak için çaba harcıyoruz.

YEREL YÖNETİMLERİN DIŞLAYICI YAKLAŞIMLARI ENDİŞE VERİCİ
Bazı belediyelerin yeni otogar projelerinde yazıhanelere ( F1-F2 belge sahiplerinin yazıhane kiralama hakkının ve ihalelere katılma hakkının tanınmaması) yer vermemesi, ticari faaliyetlerimizin doğrudan engellenmesi anlamına gelmektedir. Bu uygulamalar sektörde hem moral hem de ekonomik kayba neden olmaktadır.

BEKLENTİ VAR, YETKİ VE BÜTÇE YOK
Yolcuların beklentileri her geçen gün artıyor. Konfor, ikram, bilgi verme gibi taleplerin muhatabı yazıhaneler oluyor ancak bizlerin ne bu hizmetleri karşılayacak bir bütçesi ne de bu doğrultuda bir yetkisi bulunmaktadır. Bu durum da hizmet kalitesini doğrudan etkilemekte ve motivasyonumuzu kırmaktadır.

ÇÖZÜM, SADECE YAZIHANELERİ DEĞİL, TÜM SEKTÖRÜ RAHATLATACAKTIR
TÜMOYİD olarak çağrımız nettir: Sektörün tüm paydaşlarını, yazıhane işletmecilerinin sesi olmaya, bu görünmeyen ancak derinleşen yapısal sorunlara birlikte çözüm üretmeye davet ediyoruz. Atılacak her olumlu adım, sadece biz yazıhaneleri değil, şehirlerarası yolcu taşımacılığının bütün sistemini daha adil, daha verimli ve sürdürülebilir kılacaktır.