Canberk Demirgezer’den Yeni Yönetmelik Analizi: Turizm Taşımacılığını Ne Bekliyor?

YÖNETMELİK İLE YETKİ BELGELERİ KISTASIYLA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER

A1 Türü Yetki Belgesi Yönünden;
Değişiklik öncesinde A1 türü yetki belgesi için kamu kuruluşlarına da hizmet vermek ve 4 taşıt için geçerli taşıma hizmet alımı sözleşmesine sahip olmak şartları bulunmaktaydı. Değişiklik ile A1 türü yetki belgesi alması gereken kişiler yalnızca kamu kurum ve kuruluşlarına hizmet verenler olarak değiştirilmiş ve belgenin alınabilmesi için kamu kuruluşu ile yapılan sözleşmenin Bakanlığa ibraz edilmesi, sözleşmede en az 5 adet özmal[1] niteliğindeki taşıtın belirtilmesi ve bu taşıtların sadece taşıt kartı ile belirtilen kurum adına hizmet vermesi gerekmektedir.

Yetki belgesine ek taşıt belgesinde kayıtlı taşıtlar hariç olmak üzere, yolcu taşımacılığı faaliyetinde kullanılacak taşıtlarda iç ve dış kamera ile en az yedi gün süreli kayıt yapabilen kayıt cihazı bulundurulması zorunluluğu kaldırılmıştır.

A2 Türü Yetki Belgesi Yönünden;
Yetki belgesine ek taşıt belgesinde kayıtlı taşıtlar hariç olmak üzere, yolcu taşımacılığı faaliyetinde kullanılacak taşıtlarda iç ve dış kamera ile en az 7 gün süreli kayıt yapabilen kayıt cihazı bulundurulması zorunluluğu kaldırılmıştır.

B2 ve D2 Türü Yetki Belgesi Yönünden;
1/1/2026 tarihine kadar, sürücüsü dahil 9 koltuk kapasitesine sahip otomobil cinsi taşıtlardan, 2013 ve öncesi model olan taşıtların B2 veya D2 yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave edilmek istenilmesi halinde; bu taşıtlar için 2.900 cm3 silindir hacminden büyük olması ve ilk müracaatta 1 yaşından, faaliyeti boyunca da 3 yaşından büyük olmaması şartları aranmaz. Bu hüküm her bir taşıt için bir defaya mahsus olmak üzere uygulanır ve taşıtların 15 yaşından büyük olmaması şarttır.

B1 ve D1 Türü Yetki Belgesi Yönünden;
15.05.2025 tarihinden önce kayıtlı olan B1 veya D1 yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı 18 ila 24 koltuk kapasitesine sahip taşıtlar yetki belgesi sahipleri tarafından kullanılmaya devam edilebilir. Beyan nedeniyle veya re’sen düşüm işlemi yapılan özmal taşıtlar gerekli şartları sağlamaları halinde B1/D1 yetki belgesi eki taşıt belgesine yeniden ilave edilebilir.

Değişiklik ile B1 ve D1 türü yetki belgesi eki taşıt belgesine ilave edilecek 18 ila 24 koltuk kapasiteli özmal otobüsler hakkında uygulanacak usul ve esaslar düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre;

Yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı bulunan şoförü dahil en az 25 koltuk kapasitesine sahip otobüs cinsi özmal taşıt sayısının %20’si oranında 18 ila 24 koltuk kapasitesine sahip özmal otobüs ilave edilebilecektir. Taşıt kullanım oranının aşılması halinde taşıt belgesine ilave edilmiş taşıtlar oran sağlanıncaya kadar taşıt belgesinden re’sen düşülecektir. İlave edilecek özmal otobüsler özmal/sözleşmeli taşıt kullanım oranında dikkate alınmayacaktır. Yetki belgesi eki taşıt belgesine en fazla 20 adet özmal taşıt ilave edilebilecektir.

Değişiklik öncesinde, A1, B2, D2 ve D4 yetki belgesi eki taşıt belgeleri sahipleri için “yetki belgesi eki taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlarını, taşıtın kayıtlı olduğu yetki belgesi kapsamı dışında ve/veya yetki belgesi olmayan gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetleri için kullandıramazlar” hükmüne aykırı hareket etmenin cezası olarak 50 uyarma cezası karşılık belirlenmiş ve bu hareketler sebebiyle 1 takvim yılında 5 kez uyarma cezası alınması halinde yetki belgesinin iptal edileceği düzenlenmişti. Değişiklik ile 50 uyarma cezası verileceği hükmü sabit kalırken yetki belgesinin iptali için 1 takvim yılında 5 yerine 10 kez uyarma cezası verilmesi gerekmektedir.

YÖNETMELİK İLE GETİRİLEN GENEL DEĞİŞİKLİKLER
Taşıtlarda Tadilat ve Yakıt Depoları

Motorlu taşıtlarda, standart yakıt deposu, motorlu veya motorsuz taşıtlarda, varsa soğutma tertibatının çalıştırılması için gereken yakıt deposu haricinde yakıt deposu bulundurulamayacaktır. Bu yükümlülüğün ihlal edilmesi halinde 50 uyarma cezası verilecektir.

Taşıtlarda Özel Bölme Bulunması

Taşıtlarda konusu suç unsuru teşkil edecek bir taşıma faaliyetinin gerçekleştirilmesi amacıyla, zula olarak tabir edilen özel olarak hazırlanmış gizli/özel tertibat veya yer/bölme yapılamayacaktır. Bu yükümlülüğün ihlal edilmesi halinde 150 uyarma cezası verilecektir.

Taşıma İşlerinde Nitelikli ve Yeterli Personel İstihdamı

Fiili taşıma faaliyeti yürüten yetki belgesi sahiplerinin Bakanlığa yapacakları başvuru üzerine;

Aralıksız olarak 6 ay ve daha fazla istihdam ettikleri her bir kadın şoför için 1 defaya mahsus olmak üzere ilk taşıt ilave işleminde 1 taşıt için %95 indirim uygulanacaktır.

Yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı toplam birim taşıt sayısının %10’u kadar kadın şoförün aralıksız olarak 1 yıl ve daha fazla istihdam ediliyor olması halinde, yetki belgesinin 5 yıllık geçerlilik süresine 3 aylık süre eklenecektir.

UYARI CEZALARI
Yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı bulunan ve takograf sürücü kartı kullanım zorunluluğu bulunan taşıtları[2] süren şoförlerin sürüş esnasında başkasına ait veya geçersiz takograf sürücü kartı kullandıklarının veya takograf sürücü kartı olmadan taşıt kullandıklarının tespiti halinde 75 uyarma cezası verilecektir.

Takograf kullanması zorunlu olan taşıtların takograf cihazı veya tertibatlarında manipülasyon düzeneği tespit edilmesi halinde yetki belgesi sahibine 75 uyarma cezası verilecektir.

Yönetmelik’in 40/3.[3] maddesinin ve 40/4. maddesinin[4],

Hiçbir veri iletilmemesi yoluyla ihlali halinde 15 yerine 45 uyarma cezası,

Taşınan yolcuya dair hiçbir bilgi iletilmemesi yoluyla ihlali halinde her sefer için 15 uyarma,

Taşıtta görevli hiçbir şoför bilgisinin/verisinin iletilmemesi yoluyla ihlali halinde her sefer için 10 yerine 15 uyarma,

Sefer süresince hiçbir ATS bilgisi iletilmemesi yoluyla ihlali halinde her sefer için 15 uyarma,

Sefer başına (gidiş veya dönüş) 20 adedi geçmemek üzere eksik/yanlış bilgi/veri iletilmesi yoluyla ihlal edilmesi halinde yanlışlık başına 1 yerine 2 uyarma cezası verilir.

Yönetmelik’in 40/6. maddesine[5] ilişkin olarak;

Hiçbir bilgi/veri iletilmemesi durumunda her sefer için 20 uyarma,

Yapılan taşımaya ilişkin veri iletilmesine rağmen taşınan eşyaya dair hiçbir bilgi iletilmemesi durumunda her sefer için 10 uyarma,

Yapılan taşımaya ilişkin veri iletilmesine rağmen taşıtta görevli hiçbir şoför bilgisinin/verisinin iletilmemesi durumunda her taşıma için 10 uyarma,

İletilen taşımada, taşıma başına 10 adedi geçmemek üzere eksik/yanlış bilgi/veri iletenlere, her eksiklik/yanlışlık için 1 uyarma cezası uygulanır.

Yönetmelik’in 32/4. maddesine ilişkin olarak;

“Taşımaya/sefere ilişkin U-ETDS sistemine bildirim zorunluluğunun başladığı en son zamana kadar, gerekli planlamaları yapmaları ve taşımada/seferde görevlendirecekleri şoförlere ilişkin bilgilerin, taşıta binilecek ve taşıtın sürüşüne başlanacak terminal, ara durak, indirme/bindirme noktası veya yerleri de belirtmeleri suretiyle U-ETDS sistemine işlemeleri/iletmeleri zorunludur” yükümlülüğüne aykırılık durumunda 10 uyarma,

“Sisteme yüklenen bilgilerin aynı taşıma/sefer için mücbir sebepler haricinde değiştirilmemesi veya iptal edilmemesi zorunludur” yükümlülüğüne aykırılık durumunda 5 uyarma,

“Taşımada/seferde görevlendirecekleri şoförün fiili olarak faaliyet göstereceği zaman diliminde, bir başka taşıma/sefer için aynı şoför bilgilerini U-ETDS sistemine işlememeleri/iletmemeleri zorunludur” yükümlülüğüne aykırılık halinde 30 uyarma cezası yetki sahibine verilir.

Değişiklik öncesi yetki belgesi sahibine verilen ve kaldırılmamış olan uyarma sayısının 150 adede ulaşması durumunda yetki belgesi faaliyeti durdurulmaktayken değişiklik ile bu sayı 500 adet uyarmaya çıkarılmıştır.

[1] Özmal taşıt: Araç tescil belgesinde yetki belgesi sahibi adına kayıtlı taşıtı ifade eder.

[2] Yolcu kapasitesi on yediyi aşan şehirlerarası yolcu taşıyan otobüsler, azami ağırlığı 3500 kilogramı aşan kamyon, çekici ve kamyonetler ve 1996 ve sonrası model ticari taşıtları ifade eder.

[3] “A1, A2, B2 ve D2 yetki belgesi sahipleri, yapacakları arızi, grup veya mekik seferlerinde, sefere göndereceği taşıtın plakası ve ATS bilgileri, taşıtta görevli personel bilgileri ile birlikte yolculara ait, 37 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bilgileri, seyahatin başlangıç saatinden en geç 1 saat öncesine, seyahati yapamayan veya tamamlamayan yolcu bilgilerinin ise, bu durumun meydana geldiği saatten en geç 30 dakika sonrasına kadar Bakanlığın U-ETDS sistemine işlemek/iletmek zorundadırlar”

[4] A1, B1 ve D1 ile kalkış veya varış yeri Büyükşehir olup tarifeli olarak faaliyet gösterecek D4 yetki belgesi sahipleri, yapacakları düzenli yolcu taşımacılığı faaliyetinde, onaylı zaman tarifesinde belirtilen saatteki sefere göndereceği taşıtın plakası ve ATS bilgileri, taşıtta görevli personel bilgileri ile birlikte yolculara ait, 36 ncı maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları ile 38 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen bilgileri, seyahat başlayıncaya kadar, seyahati yapamayan veya tamamlamayan yolcu bilgilerinin ise, bu durumun meydana geldiği saatten en geç 30 dakika sonrasına kadar Bakanlığın U-ETDS sistemine işlemek/iletmek zorundadırlar.

[5] C3, K1, K3, L1, L2, N1 ve N2 yetki belgesi sahipleri ile taşınanın tehlikeli madde olması halinde C1 ve K2 yetki belgesi sahipleri de; taşımasını üstlendikleri eşyalar için taşıma ücreti haricinde taşıma senedinde belirtilen bilgiler ile birlikte, beşinci fıkrada belirtilen bilgileri, taşıma başlayıncaya kadar Bakanlığın U-ETDS sistemine işlemek/iletmek zorundadırlar. Bakanlık bu fıkranın uygulanmasıyla ilgili ayrıca düzenleme yapabilir.